To “HUMAN BEHAVIOUR” των “Γιάννης Μανταφούνης, Ερμίρα Γκόρο, Κωνσταντίνος Ρήγος στο Nationalopera.gr

Το Μπαλέτο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει ένα τρίπτυχο σύγχρονου χορού σε συνεργασία με τρεις καταξιωμένους χορογράφους, τον Γιάννη Μανταφούνη, την Ερμίρα Γκόρο και τον διευθυντή του συνόλου Κωνσταντίνο Ρήγο. Οι χορογραφίες μετεωρίζονται μεταξύ κλασικής και σύγχρονης τεχνοτροπίας, δίνοντας την ευκαιρία στους χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ να πειραματιστούν σε νέες φόρμες και σε μικρότερη κλίμακα, ενώ η μουσική των Γιώργου Κουμεντάκη, Δήμητρας Τρυπάνη και Δημήτρη Τερζάκη ερμηνεύεται ζωντανά από διακεκριμένους μουσικούς.

Στο Point of No Return, o διεθνώς αναγνωρισμένος χορευτής και χορογράφος Γιάννης Μανταφούνης συνθέτει ένα σύγχρονο χορευτικό έργο με κινησιολογικά στοιχεία βαθιά ριζωμένα στην παράδοση του κλασικού χορού. Στον τόνο της μουσικής του Γιώργου Κουμεντάκη, οι χορευτές του Μπαλέτου της ΕΛΣ επικεντρώνουν την ερμηνεία τους στη διαφάνεια και την αυθεντικότητα της κίνησης μέσα από το πρίσμα του κλασικού βηματολογίου. Παρότι το ομαδικό βίωμα των σωμάτων τους αντικατοπτρίζει μια άκρως κλασική χορογραφική προσέγγιση, μπορούμε να διακρίνουμε στους ερμηνευτές ένα προσωπικό στίγμα και μια ιδιαίτερα σύγχρονη αντιμετώπιση της παρουσίας και ερμηνείας της κίνησης, εμφανή στοιχεία που σηματοδοτούν την υπογραφή του χορογράφου σε κάθε του νέο έργο. «Έχοντας ως γνώμονα τον τίτλο της μουσικής σύνθεσης, Point of No Return, το χορευτικό αυτό έργο διαπραγματεύεται την ανάδειξη της κλασικής τεχνικής όπως θα τη χόρευε ένας χορευτής σήμερα, χωρίς όμως να την αλλοιώσει. Η χαρά, η επικοινωνία, η πολύπλοκη χορογραφία και η αμεσότητα των ερμηνευτών είναι κάποια από τα στοιχεία που θα δει και θα μοιραστεί το κοινό μαζί με τους χορευτές», υπογραμμίζει ο Γιάννης Μανταφούνης. Η μουσική του Γιώργου Κουμεντάκη, τόσο στο Point of No Return για κουαρτέτο εγχόρδων (2008, αφιερωμένο στο Kronos Quartet) όσο και στο Typewriter Tune για σόλο βιολί (2004), ακολουθεί τα χνάρια των «ανώνυμων» του δημοτικού τραγουδιού, «ανασυντάσσοντας ή ανασυνθέτοντας παραδοσιακά μουσικά θέματα, διατηρώντας την ενέργεια και τη λεπτότητά τους, την αυθεντικότητα του αρχέγονου μοντέλου τους, τον παλμό και την ψυχή τους».

Η Ερμίρα Γκόρο, καλλιτέχνις κίνησης και χοροθεάτρου που βρίσκεται πάντοτε σε αναζήτηση νέων μορφών έρευνας και επικοινωνίας των ιδεών της, σημειώνει για τη χορογραφία του έργου Plan B: «Το Plan B είναι ένας χορογραφικός πειραματισμός πάνω σε αυστηρά δομημένες, ασύμμετρες ηχητικές φόρμες. Οι χορευτές κινούνται στον χώρο σε μια συνεχώς μεταβαλλόμενη ροή από το συγκεκριμένο στο αφηρημένο και τανάπαλιν. Plan B, γιατί το Plan A δεν κατέστη δυνατό και το Plan C συμβαίνει ήδη». Παράλληλα, η συνθέτρια Δήμητρα Τρυπάνη παρομοιάζει τη μουσική της με την «ηχητική αποτύπωση ενός φαντασιακού παιχνιδιού βιντεογκέιμ σε περιβάλλον με ένα μόνο επίπεδο, το οποίο οφείλει να διανύσει ο παίχτης. Μέσα σ’ αυτό το ένα επίπεδο, όμως, υπάρχουν πολλά “δωμάτια-παγίδες”, τα οποία διαδέχονται το ένα το άλλο γρήγορα, απρόσμενα και, συχνά, απροειδοποίητα. Στόχος, φυσικά, είναι να “επιβιώσει” ο παίχτης μέχρι να βγει και από το τελευταίο “δωμάτιο-παγίδα” του παιχνιδιού».

Τέλος, ο διευθυντής του Μπαλέτου της ΕΛΣ Κωνσταντίνος Ρήγος βασίζει τη χορογραφία του τρίτου σκέλους αυτού του «εναλλακτικού ταξιδιού» σε τρία έργα του καταξιωμένου συνθέτη Δημήτρη Τερζάκη, ξεκινώντας με το λεπταίσθητο έργο του 2009 με τίτλο Sprüche im Wind (Λόγια του ανέμου), που αποτελείται από δέκα σύντομα και περιεκτικά «χαϊκού» για βιολί και πιάνο και είναι αφιερωμένο στη βιολίστρια Δανάη Παπαματθαίου-Μάτσκε. Τα υπόλοιπα δύο έργα είναι εμπνευσμένα από τη νεότερη ελληνική ιστορία και την αρχαιοελληνική κληρονομιά αντίστοιχα. Το έργο Der Hölle Nachklang I (Απόηχος της κόλασης Ι, 1992), για άλτο σαξόφωνο και πιάνο, αποτελεί τη φορτισμένη («όμως χωρίς αισθήματα μίσους», όπως σημειώνει ο ίδιος) αντίδραση του συνθέτη στις αφόρητες αναμνήσεις από τη γερμανική κατοχή κατά την πρώιμη παιδική του ηλικία στην Αθήνα της περιόδου 1941-1944. Τέλος, τo Lieder ohne Worte (Τραγούδια χωρίς λόγια), φωνητικό έργο του 1994 που παρουσιάζεται εδώ στην πρόσφατη (2017) γραφή του για σόλο βιόλα, είναι μια αποθέωση της μελωδίας στηριγμένη στο μουσικό σύστημα της αρχαιότητας: «Για να μπορέσουν να αποδοθούν οι απειροελάχιστες μελωδικές αποχρώσεις και οι ταχέως μεταβαλλόμενοι χαρακτήρες», σημειώνει ο συνθέτης, «η ερμηνεία αυτής της σύνθεσης μπορεί και πρέπει να είναι απεριόριστα ελεύθερη, ποιητική, τραγουδιστική, απαγγελτική και, ναι, “παλιομοδίτικη” – όπως στο αρχαίο θέατρο».